04 Feed

Onze telers zijn de spil van HZPC: samen met hen zetten we alles op alles om de wereld te voorzien van ons hoogwaardige pootgoed. We halen de banden met onze telers aan en kijken hoe we ze kunnen helpen naar een duurzame toekomst. Daar waar we barrières op onze weg vinden, gaan we op zoek naar nieuwe, soms onconventionele oplossingen.

HZPC is een bedrijf van betrokkenen, letterlijk. De Vereniging HZPC – eigenaar van de HZPC Holding B.V.-aandelen – heeft alle aandelen gecertificeerd. Alleen (oud-)telers, (oud-)kwekers en (oud-)medewerkers kunnen certificaten kopen en verkopen. Zij kunnen lid worden van Vereniging HZPC. Zo hebben ze een stem in de koers van de onderneming en financieren de onderneming met risicodragend kapitaal.

Onze actieve telers zijn belangrijk voor HZPC. Met Connecting Growers trekken we jaarlijks  EUR 1,5 miljoen uit om certificaten van oud-telers op te kopen en te schenken aan actieve telers in de Europese Unie. In de zomer van 2021 deelden we voor het eerst certificaten uit aan zo’n 70% van onze actieve telers. In 2022 volgde een tweede ronde waarbij we aan nagenoeg al onze actieve telers certificaten konden geven.

De certificaten van aandelen werden eerder op een interne beurs verhandeld. Gedurende een aantal weken per jaar konden telers, kwekers en medewerkers aangeven of ze wilden kopen of verkopen. Op basis van vraag en aanbod werd de prijs voor een certificaat vastgesteld en vond de koop en verkoop tijdens één beursmoment plaats.

Tot voor kort was de Vereniging HZPC beurshouder en daarmee verantwoordelijk voor het reilen en zeilen op de beurs. In mei 2022 is de overstap gemaakt naar een nieuw handelssysteem voor de handel in certificaten, een zogenaamd multilateraal beursplatform. Het beurshouderschap is overgedragen aan het Captin Trading Platform. HZPC wordt hiermee een semi-beursgenoteerd bedrijf en is verplicht zich te houden aan de AFM-regels.

Voortaan is de beurs twee keer per jaar geopend en kan er veertien dagen lang op elk moment gehandeld worden. Zodra een certificaathouder aangeeft certificaten te willen verkopen, kunnen anderen daar direct op reageren. Certificaathouders zijn zo zelf aan zet en hebben goed zicht op vraag en aanbod. In deze nieuwe handelswijze kan de prijs van een certificaat maximaal 20% zakken of stijgen, zodat de markt sneller in evenwicht is. Voorheen was dat nog 10%. 

HZPC heeft de verduurzaming van de hele keten van pootgoedteelt hoog in het vaandel. Daar waar het kan, werken we samen met partijen en brengen we ze bij elkaar om die verduurzaming in gang te zetten én te versnellen. Een goed voorbeeld is ons windmolenproject.

Het vraagt veel energie om hoogwaardig pootgoed op een lage en stabiele temperatuur te bewaren. HZPC wil dat al het pootgoed in Nederland in 2030 energieneutraal wordt bewaard door op eigen erf zonne- of windenergie op te wekken. Hiermee dragen we bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot en hebben telers op termijn lagere bewaarkosten.

In 2020 startten we met het project om het plaatsen van windmolens op eigen erf te stimuleren. We werken samen met twee leveranciers van kleine windmolens. Die passen goed in de omgeving, waardoor de vergunningsprocedure relatief eenvoudig is. Inmiddels zijn de eerste windmolens in 2021 geplaatst.

Voedsel dichterbij huis produceren, dat is local for local in een notendop. Het past bij de vraag van consumenten naar meer lokaal geproduceerd voedsel en het draagt bij aan het terugdringen van transportkilometers en gebruik van chemicaliën. Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zien we bovendien dat voedselzekerheid in Europa hoog op de agenda staat. In onzekere tijden is het van belang om zelfvoorzienend te kunnen zijn. We produceren local for local in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland, Polen, Finland, Spanje, Nederland, Rusland, India, Canada, Verenigde Staten en Argentinië. 

In landen waar importeren van pootgoed geen optie is, zetten we in op licentieteelt. Onze partners in die landen mogen de rassen van HZPC telen en betalen hiervoor een licentievergoeding. Vorig jaar hebben we vanuit een joint-venture succesvol HZPC-rassen geïntroduceerd op de Indiase markt en hiervoor komen de licentiestromen op gang.

Bij licentieteelt is het zaak om het intellectueel eigendom van rassen goed te beschermen. Vanuit opkomende economieën zoals China, India, Egypte en Nigeria wordt daar met veel belangstelling naar gekeken. Worden onze rassen onrechtmatig gebruikt, dan grijpen we in. Inmiddels hebben er een aantal rechtszaken hierover plaatsgevonden. Hierop hebben een aantal andere partijen aangegeven gebruik te maken van ons intellectueel eigendom en dragen zij inmiddels hiervoor licentiegelden af. Wat ons betreft een succes in het beschermen van onze genetica. 

Iedereen heeft recht op toegang tot goed voedsel. Dat is de sterke overtuiging van HZPC. Daarom kiezen we ervoor om pootgoed te leveren op plekken op de wereld waar dat gevoelig ligt of soms grote risico’s met zich meebrengt. De levering van pootgoed aan de USA-sanctielanden Cuba, Iran en Syrië is daar een goed voorbeeld van. 

Tot voor kort wist HZPC met alternatieve betalingsstructuren de export van pootgoed naar sanctielanden vol te houden. Het stelde banken voor grote compliance-vraagstukken waardoor ze hier niet langer aan willen meewerken. De Verenigde Naties en Europese Unie staan echter nog steeds export van voedsel naar sanctielanden toe. Die tegenstrijdigheid lijkt iedereen te zien, maar de politieke en bancaire wereld hebben geen oplossing. Governance lijkt daarmee te prevaleren boven voedselzekerheid. We blijven hoe dan ook naar manieren zoeken om de voedselvoorziening voor mensen in conflictgebieden of sanctielanden in stand te houden. 

Door de corona-uitbraak in China ontstond er chaos in het wereldwijde containerverkeer, waardoor het internationaal transport fors duurder werd. Er staan nog veel containers vast die mogelijk nooit meer op de plek van bestemming aan komen. De gespannen situatie op de containermarkt, is ook een gevolg van deglobalisering. Eigen markten worden meer en meer beschermd, handelsbarrières worden vergroot en door conflicten en oorlogen krijgen we te maken met handelssancties.

Door de Brexit is het niet langer mogelijk om pootgoed van en naar het Verenigd Koninkrijk te transporteren. En kan HZPC een eventueel overschot of tekort op het vasteland van Europa niet meer compenseren met het Verenigd Koninkrijk. De Britse markt staat volledig op zichzelf. De prijzen en de dynamiek kunnen heel anders zijn dan op de Europese markt.

We spelen hierop in door in het Verenigd Koninkrijk voortaan miniknollen te produceren. Voorheen brachten we daar hoogwaardig pootgoed naartoe en lieten de productie over aan derden. Dankzij onze omvang en omdat we de grootste aanbieder van beschermde aardappelrassen in Engeland zijn, hebben we acties ondernomen om er zeker van te zijn dat de productie van miniknollen in de UK van onze rassen wordt uitgevoerd, conform onze behoefte. Tegelijkertijd stelt het ons voor extra kosten waarvan voor de Brexit geen sprake was. 

In 2010 namen wij, twee broers, de boerderij over van onze vader en oom. Ons oude familiebedrijf is gevestigd in Finland en bestaat voor ongeveer 290 hectare uit landbouwgrond en 120 hectare uit bos. Zo’n 90 hectare is bestemd voor de productie van pootaardappelen voor HZPC Kantaperuna. Daarnaast verbouwen we andere gewassen in wisselbouw, zoals zomergerst, haver en gras en ruilen we van akkers met graantelers, om de grond niet uit te putten.

Sinds 1976 produceren we pootaardappelen en vanaf 1991 werken we samen met (de voorlopers van) HZPC. HZPC is een bedrijf dat zich op verschillende vlakken blijft ontwikkelen: management, financiën, sales, veredeling en productie. Dat stimuleert ons om te kijken hoe we onze eigen productie en activiteiten naar een hoge niveau kunnen tillen. Daarnaast is het mooi dat HZPC in handen is van de telers en dat ook boeren buiten Nederland de kans krijgen om certificaathouder te zijn. Open communicatie en waar mogelijk samenwerking met andere telers vinden we belangrijk. Zeker nu de inkomsten van veel telers onder druk staan door de stijgende kosten en de toenemende wet- en regelgeving. We weten zeker dat HZPC alles op alles zet om de aardappelteelt wereldwijd werkbaar te houden. 

Wij telen onze pootaardappelen in het meest noordelijke pootaardappelgebied ter wereld. Daar zijn de omstandigheden, het bodemtype en de ziektesituatie perfect om pootaardappelen van hoge kwaliteit te produceren. Door zware grondvorst tijdens de winter, zijn onze bodems vrij van quarantaineziekten. Hierdoor kunnen we met minder chemicaliën toe in vergelijking met de rest van Europa. Hoewel ons teeltseizoen kort en intensief is, is onze opbrengst elk jaar vergelijkbaar met collega’s in de rest van de wereld. 

De Finse aardappelmarkt is relatief klein en heeft zijn eigen specifieke kenmerken. De consumentenmarkt is hier goed ontwikkeld, terwijl de verwerkende industrie een kleiner aandeel heeft in de totale markt. Voor Finnen zijn vroege aardappelen belangrijk. Ze kondigen in mei de start van een korte zomer aan. Daar kijkt iedereen na een lange en koude winter echt naar uit. Vroege aardappeltelers gaan met elkaar de strijd aan om aardappelen zo vroeg mogelijk in het koele voorjaar te telen om zo als eerste de markt op te kunnen. Dit stelt ook de veredeling voor uitdagingen.

De mensen hier willen graag nieuwe producten uitproberen. Er is ook vraag naar gemak én kwaliteit, dus zie je veel geschilde en voorgekookte producten in de Finse aardappelsector. Onderdeel van het Finse schoolsysteem is bovendien dat kinderen gratis warme lunches krijgen op scholen en kinderdagverblijven. Mensen eten gewoonlijk twee warme maaltijden per dag en het is dus normaal om ook tijdens de lunch op school aardappelen te eten. Daarbij komt dat de aardappel ook een steeds betere reputatie krijgt in Finland. De aardappel is duurzaam, gezond en veelzijdig. En dat is precies wat we nodig hebben. Niet alleen in Finland, maar zeker ook in de wereld.