01 Bericht van Gerard Backx

Het blijven roerige tijden. Nu de coronacrisis op zijn retour lijkt, worden we geconfronteerd met een volgende crisis: de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het zorgt ervoor dat de Europese markt, die altijd stabiel en voorspelbaar was, in beweging komt. Er is onzekerheid. Maar een ding staat vast: de vraag naar voldoende en voedzaam voedsel blijft. 

HZPC wist zich goed staande te houden tijdens de coronapandemie. Nu het ergste achter ons lijkt te liggen, maken we de balans op. Corona zorgde ervoor dat we een flinke stap terug zetten in omzet en brutomarge, en dus in ons resultaat. Onze meerjarenplanning en het groeiscenario dat daar bij hoort, moesten we bijstellen. Waar we rekening hielden met een groei van een aantal procent per jaar, kwam die groei tijdens de twee coronajaren tot stilstand. Inmiddels zitten we op het oude niveau, van vóór de coronapandemie en zet de groei weer door. Die twee jaar van gemiste groei halen we echter niet meer in. 

De coronapandemie was ongrijpbaar. Het was lastig om na te denken over scenario’s. Met de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is dat anders. Ook nu kennen we het verloop niet, maar we zijn wel beter in staat om mogelijke scenario’s en de consequenties daarvan voor HZPC uit te denken. Zo kunnen we te maken krijgen met aanvullende Europese of Russische sancties en transportrestricties. Bij oplopende spanningen, moeten we zelfs nationalisering van onze Russische vestiging niet uitsluiten. In dat geval is onze grootste zorg dat we ons intellectueel eigendom ongewild uit handen geven.

De onrust die een oorlog met zich meebrengt, vertaalt zich in verschuivingen op de markt. De graanprijzen en brandstofkosten stijgen naar recordhoogte, waardoor telers in sommige landen aardappelareaal verruilen voor graanbouw. Een logische keuze: met minder moeite en input evenveel of zelfs meer verdienen. Met als gevolg dat het aanbod van aardappelen kleiner wordt. En waar de afgelopen decennia globalisering het devies was, zien we nu een tegenbeweging. Als de voedselvoorziening op losse schroeven komt te staan, kiezen de landen die zich dat kunnen permitteren ervoor om weer meer zelf te produceren. 

Wat wij de afgelopen jaren hebben geleerd, is dat HZPC een bijzonder veerkrachtige onderneming is. Dat we crisis het hoofd weten te bieden en kunnen meebewegen met een markt die continu verandert in een wereld die ons soms voor verrassingen stelt. Een grote kracht van HZPC is dat onze basis niet op één continent ligt, maar dat we als aardappelveredelaar en handelshuis een wereldspeler zijn. Waar nu Europa en een deel van het Midden-Oosten te maken hebben met instabiliteit, zijn er ook talloze kansen in groeimarkten als India, China en Afrika. Daarnaast groeien we in Amerika.

Met Research & Development zetten we belangrijke stappen. Met de blik op de toekomst ontwikkelen we rassen die bestand zijn tegen de uitdagingen op het gebied van resistenties, klimaatverandering, bodemkwaliteit en beschikbare middelen. Dankzij merkergestuurde veredeling hebben we de gangbare tetraploïde veredeling kunnen versnellen, waarvan de eerste producten nu en in de komende jaren op de markt komen. Er zijn op korte termijn veelbelovende nieuwe rassen op komst. 

Met de diploïde veredeling behaalden we eind 2021 mooie resultaten. Daarmee liggen we op koers om al in 2025 de eerste hybride aardappelrassen te introduceren op de Afrikaanse en Indiase markt. Een revolutionaire ontwikkeling waarmee HZPC ver voor de troepen uit loopt. 

Dankzij deze revolutie kunnen we op langere termijn sneller vooruitgang boeken in de genetische ontwikkeling van aardappelrassen. En dat komt alle aardappeltelers in de wereld ten goede. Het stelt HZPC bovendien in staat om aardappelzaad te vervoeren naar plaatsen in de wereld die onbereikbaar zijn voor pootgoed van onze huidige rassen.

Het zal nog enkele jaren duren voordat de buitenwereld het effect ziet. Vanuit HZPC zijn we trots dat er dankzij de investeringen van de afgelopen jaren, nu een stevige basis staat en dat we alle technische barrières hebben geslecht. We hebben iets buitengewoon waardevols in handen en het stelt ons in staat om nieuwe markten aan te boren die nu nog niet bereikbaar zijn voor HZPC. We kunnen de genetica in snel tempo verbeteren en we bereiden op dit moment de rassenintroductie in Afrika en India voor.

HZPC is ervan overtuigd dat dit programma op langere termijn een belangrijke bijdrage levert aan de winst van HZPC, doordat HZPC zo ook genetica kan leveren aan landen waar ze nu niet actief is.

De komende jaren vragen om voldoende ontwikkelkracht en nieuwe strategische keuzes. Waar nodig gaan we samenwerkingen aan met partners en partijen die met hun expertise een belangrijke bijdrage leveren aan de koers en toekomst van HZPC. Alles is er op gericht om de ontwikkelingen in de diploïde veredeling te vertalen naar groei- en marktkansen voor HZPC. Er is nog veel onontgonnen terrein te winnen. Daarvoor is een heldere koers nodig, maar ook voldoende wendbaarheid van de organisatie. We denken na over wat het betekent voor HZPC en wat ervoor nodig is de komende decennia. Kijken we naar de verdere toekomst, dan zal HZPC hoogkwalitatieve pootaardappelen op de markt blijven brengen, maar daarnaast zal ze ook direct of indirect aardappelzaad op de markt brengen, waaruit lokaal aardappelknollen worden geteeld.

HZPC blijft onverminderd inzetten op waar we met hart en ziel in geloven: een impactvolle bijdrage leveren aan de wereldwijde voedselvoorziening. Daar past ook de keuze bij om pootgoed te blijven leveren – zolang dat kan – aan Oekraïne én Rusland. We hebben altijd aan beide partijen geleverd in conflictgebieden en blijven dat ook doen. Het is mijn persoonlijke overtuiging dat conflicten zich niet laten oplossen als de bevolking honger lijdt. 

Onder die veerkracht en missie ligt een groot vertrouwen. Van onze klanten, onze telers, onze medewerkers en onze partners. En dat vertrouwen is goud waard om met zijn allen de toekomst – hoe onzeker soms ook – met een gerust hart tegemoet te zien. Daarvan ben ik overtuigd.

Dit jaarverslag neemt je mee in het boekjaar 2021-2022. Ik hoop dat je het met veel aandacht en plezier leest.

Gerard Backx